Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Is Jezus God?
Jezus is aan het begin van onze jaartelling, nu dus ruim tweeduizend jaar geleden geboren in Israël. Hij wordt joods opgevoed in een klein dorpje in Noord-Israël, in Nazareth in de provincie Galilea. Hij kent de joodse Bijbel, dat wil zeggen de boeken van Mozes en van de profeten. Hij gaat regelmatig naar de synagoge.
Ongeveer op zijn dertigste treedt hij voor het eerst op in het openbaar, eerst in Galilea, later ook in de hoofdstad Jeruzalem.
Jezus in het Evangelie
De Evangeliën staan vol verhalen over Jezus. Wie een beeld van Jezus wil krijgen, kan het best de Evangeliën lezen. Zij verhalen hoe Hij met ontferming is bewogen, hartstochtelijk opkomt voor waarheid en aandacht heeft voor kleine mensen. Hij deelt in de vreugde en het verdriet van de mensen. Hij heeft genoten van het leven en angst gekend voor de dood als wij allemaal.
Op een voor de toehoorders zeer aansprekende wijze legt Hij uit wat Mozes aan het volk Israël heeft geleerd en wat de profeten van Israël hebben bedoeld. Hij spreekt over God als over zijn “vader in de hemel”. Hij verkondigt dat het rijk van God nabij is gekomen. In de naam van God vergeeft hij de zonden en als teken van Gods liefde geneest Hij zieken. Hij zegt dat God barmhartig en vergevingsgezind is en zegt zijn leerlingen barmhartig en vergevingsgezind te zijn.
Hij zendt de leerlingen uit om zelf ook te prediken. Ze worden daarmee van discipel (leerling) tot apostel (gezondene).
Aanvankelijk beperkt Jezus zijn prediking tot zijn volksgenoten in Israël. Maar uiteindelijk doorbreekt hij de grens en richt zich ook tot de niet-joden.
De joodse leidslieden leveren hem uit nijd over aan de Romeinen die hem terechtstellen aan een kruis. De Evangeliën vertellen dat de Jezus na zijn dood aan de leerlingen is verschenen. Ze hebben ervaren dat Hij is opgestaan en nu leeft bij God
Meningen over Jezus
De kijk op Jezus is aan ontwikkeling onderhevig. De hoge titels die Jezus later in de kerk zijn gegeven heeft Hij zelf nooit gebezigd. Pas na Jezus dood aan het kruis en ook pas nadat zijn leerlingen hebben ervaren dat Hij door God is opgewekt, is door de leerlingen een diepere betekenis gegeven aan het optreden van Jezus. De Evangeliën zijn daar een weerspiegeling van. Zij geven niet zozeer het geloof van Jezus weer maar het geloof van de leerlingen in Jezus.
• In het Evangelie noemt Jezus zichzelf meer dan eens zoon des mensen. Deze term komt ook voor bij sommige profeten van Israël en duidt op een mens die vol is van Gods Geest en, zelfs als hij veel lijden te verduren heeft, God trouw blijft. Bij de profeet Daniël is de zoon des mensen iemand die de goede toekomst bij God vertegenwoordigt.
• De Evangeliën vertellen hoe de leerlingen van Jezus langzamerhand en met horten en stoten tot het inzicht komen dat Hij de Messias is. Hij is degene die door de profeten is beloofd. Hij is de ge-zalfde van God die de mensen opnieuw met God bekend maakt en hun de vrede van God leert.
Het Hebreeuwse woord Messias betekent gezalfde. De Griekse term luidt Christus
• Jezus zelf noemt God zijn Vader in de hemel. De leerlingen op hun beurt noemen Jezus de Zoon van God. Daarmee wordt geen biologische relatie bedoeld maar een geestelijke relatie. God en Jezus zijn met elkaar verbonden. Zoals Jezus doet, zo is God
Is Jezus God?
Nergens in de Bijbel staat expliciet dat Jezus God is. Wel groeide vanaf het allereerste begin het geloof dat Jezus op een unieke manier met God was verbonden. Jezus is aan God gelijk zegt de apostel Paulus in een van zijn brieven. Maar Hij heeft die godgelijkheid afgelegd en is mens geworden om ons tot God te brengen.
Later is dat belijden steviger aangezet. Jezus is zo één met de Vader dat Hij zelf ook God moet zijn, zegt de klassieke geloofsbelijdenis uit de vierde eeuw (Toen pas).
Men formuleerde het als volgt: Ik geloof in één Here Jezus Christus, de eniggeboren Zoon van God, geboren uit de Vader voor alle eeuwen, God uit God, Licht uit Licht, waarachtig God uit waarachtig God; geboren, niet geschapen, één van wezen met de Vader; door Hem zijn alle dingen geworden. Dit is het meest bekende credo dat tot op vandaag in de liturgie wordt gezongen
Daar gaat wel een filosofische redenering aan vooraf die voor de meeste christenen nauwelijks of niet te volgen is.
Belangrijker dan die filosofische redenering is het gelovige hart dat in de Bijbel leest dat God de mensen zo lief heeft dat Hij in zijn Zoon mens geworden is. Dat is het evangelie van Gods liefde en nabijheid. Het wordt in vele liederen bezongen, vooral bij het kerstfeest. Je kunt het niet beredeneren. Het is ook geen verplichte geloofsleer. Je kunt het wel beleven en vieren.
In 2010 hebben een aantal protestanten die samen zochten naar gemeenschappelijk geloven dit gezegd:
God is de Levende, die we werkelijk kennen mogen
door zijn Zoon Jezus Christus, geboren uit Israël,
in wie wij Gods verborgen hartklop horen.
Jezus is de rechtvaardige, die de wil van God heeft gedaan
en ons deze wil heeft voorgeleefd.
En zo zijn er nog tal van andere geloofsbelijdenissen rond Jezus bedacht en geschreven
En de maagdelijke geboorte dan?
Een van de ontroerendste taferelen uit het Evangelie is de aankondiging door de engel Gabriël aan Maria dat ze zwanger zal worden. Hoe kan dat? Ik heb geen omgang met een man, vraagt Maria De Heilige Geest zal je overschaduwen, antwoordt de engel. Voor Maria was dit afdoende. Maar moderne lezers willen het naadje van de kous weten.
Dat naadje van de kous wilde Lucas helemaal niet vertellen. Hij vertelt geen biologisch verhaal. Hij wil vertellen dat Jezus helemaal mens is en tegelijk helemaal bij God hoort.
De maagdelijke geboorte staat in een traditie die al in het Oude Testament begint. Sara, Lea, Rachel, de moeder van Simson (haar verhaal lijkt sprekend op dat van Maria!), Hanna, al die belangrijke moeders worden niet zomaar zwanger door de potentie van een man. De Bijbel wil er mee uitdrukken dat de toekomst niet natuurlijk en vanzelfsprekend is maar van God komt.
Veel
gelovigen houden vast aan een zeer letterlijke opvatting van de
maagdelijke geboorte. In de katholieke traditie is Maria zelfs
altijd maagd gebleven.Veel andere gelovigen laten de biologie voor wat die is en concentreren zich op de geestelijke betekenis van de “maagdelijke” geboorte. Jezus is helemaal mens als wij, inclusief aardse vader en moeder maar is tegelijk helemaal naar de aard van zijn hemelse vader.
In de kunst hebben ze dat altijd al begrepen. De aankondiging door de engel Gabriël wordt in een bijzonder licht geschilderd. Een lelie verbeeldt de reinheid, een duif de geest van God en een licht-straal het licht van de Eeuwige. Dat licht is en blijft een geestelijk geheim.