Home
Artikelen
Preken





Euthanasie en geloof
Opnieuw een heikel thema.

september 2011

Pakweg vijftig jaar geleden, in de jaren zestig van de vorige eeuw werd er hartstochtelijk gedebatteerd in de kerk over euthanasie. Ging je niet veel te veel voor God spelen als je leven afbrak om lijden te voorkomen?
Gaandeweg kwam er een vorm van eensgezindheid. Zowel bij een levensreddende ingreep als bij noodzakelijke pijnbestrijding speel je niet voor God maar handel je in de Geest van de Eeuwige door mensen in nood bij te staan. Bij ondragelijk en uitzichtloos lijden kan dan in het contact met patiënt en arts en met raadpleging van een tweede arts, euthanasie overwogen en ook uitgevoerd worden.
De “weigerpastoor” van Liempde heeft een forse knuppel in het hoenderhok gegooid door een kerkelijke begrafenis te weigeren aan een parochiaan bij wie zo euthanasie is toegepast. Het mag niet van een autoritaire kerkleiding die denkt dat het ook niet van God mag. En dus krijg je geen kerkelijke begrafenis.
Over euthanasie kun je heel genuanceerd denken. Daar heb ik het zo nog over. Maar een uitvaart weigeren is wel zo stuitend arrogant. Kerkleiders ontzeggen nabestaanden het recht hun dierbare in de handen van God te leggen.
Onze Heer heeft, volgens het evangelie, gebotst met de autoritaire tempelleiding. Kerkleiding die een uitvaart weigert, lijkt daar sprekend op. Er zijn heel wat boeven door de hoogste kerkleiding met pompa begraven. Hoe hypocriet kun je zijn.
Dit moet ik even kwijt maar het neemt niet weg dat je in geloof toch vragen kunt hebben bij de maakbaarheid van leven en dood. Die vragen heb ik niet bij zorgvuldig medisch handelen in de stervensfase.
Maar die vragen heb ik wel wanneer gezonde mensen die in hun eigen ogen “klaar met leven” zijn en ouderdomsgebreken willen voorkomen, om euthanasie kunnen vragen of die zelfs claimen. Hoe sterker het accent komt te liggen op de eigen wilsbeschikking van het individu, hoe minder rem er komt op een verzoek om euthanasie.
Waarom heb ik daar moeite mee? Omdat, hoewel iedereen dat natuurlijk om het hardst zal ontkennen, euthanasie daarmee “gewoon” wordt of zelfs aanbevelenswaardig. Als euthanasie kan, waarom doe je het niet?
Veertig jaar geleden kreeg ik les van een ervaren verpleeghuispastor. Ze leerde ons de druk van de omgeving, van familie die het niet kan aanzien, van zorg die overbelast wordt, niet te onderschatten. Bij euthanasie kun je ook een hoop van die sores voorkomen. Je kunt zelfs (het is geen grapje) rekening houden met de vakantieplannen van je kleinkinderen.
Hoe vrij is dan de wil?
Niemand weet wat leven is, alleen dat het gegeven is. En dat van dit geheimenis, God het begin en einde is. Dat is een gelovige zin die je niemand mag opleggen maar die je wel in je eigen overwegingen kunt betrekken. Het leven is heilig en het is een gave Gods. Dat besef maakt mij voorzichtig en terughoudend. Euthanasie kan in een uiterst geval nodig zijn maar het is een zegen dat het in de meeste gevallen niet hoeft.
En als mensen er dan toch om vragen omdat ze zich teveel voelen of verwaarloosd worden, dan hoeven zij zich niet te schamen. Maar wij wel.


foto Jan C. Bos

.