Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Handelingen 6. Nieuwe Kerk Haarlem
Vandaag gedenken we Stefanus.
Stefanus is een van de eerste diakenen. In de Bijbel staat van hem geschreven dat hij zich onvermoeibaar en met groot succes inzette voor de armen onder zijn volksgenoten. Hij deed wat Jezus deed: Zich bekommeren om mensen. Waar het werkelijk op aankomt in het Woord van God, de liefde tussen mensen, het geloof en de hoop, dat deed Stefanus. Ooit gaf hij zijn mantel aan een dakloze, ooit deelde hij zijn brood met een hongerlijder, ooit heelde hij de wond van een weduwe. Als ook Jezus deed.
Vandaag gedenken we Stefanus want het is vandaag zijn naamdag. Hij lijkt sprekend op zijn Heer wiens geboorte wij gisteren hebben gevierd. Sint Stefanus. De eerste diaken.
Hij stierf de marteldood. Een mens die hoop gaf, richting wees in een donkere tijd, het recht hooghield en de waarheid liefhad, werd vermoord. Als even daarvoor zijn Heer.
Hij werd vermoord. Wij mensen hebben hem gedood.
Stefanus staat in een lange, lange rij van mensen die voor hun inzet voor gerechtigheid en recht, genade en waarheid met hun leven moeten boeten. Dat wordt bespuwd, bedreigd, belaagd, vermoord. Het begint met scheldpartijen en het eindigt met massamoord.
Jeruzalem, Jeruzalem, jij die de profeten doodt. Hoe vaak heb ik je kinderen niet onder mijn vleugels willen beschermen, maar je hebt het niet gewild. Dat zei Jezus al. En Stafanus beaamt het.
Je wilt het niet, je luistert niet Je merkt de tijd niet op dat God genadig naar je omziet. . Je steekt je kop in het zand. De bossen branden, de zeeën stijgen, de kinderen kleumen tussen prikkeldraad.
Hoe lang nog. Hoelang.
Dit is de kersttijd in 2021. De hele adventstijd werd al gekleurd door spanningen tussen mensen over wat te doen. Dat zwaait heen en weer tussen angstige striktheid en geen kleinkinderen bij oma en opa aan de ene kant en een haast uitdagende drang tot losheid en feestvieren aan de andere kant. Dat sombert. Dat jut op. Dat bedreigt wie de waarheid zegt en klaarheid brengt. Dat zit niet alleen in een stel losgezongen sneue types met een vette duim op de twitterknop. Die hardnekkigheid zit in ons allemaal. Dat ondervond Stefanus.
Stefanus is gedood omdat hij kritiek had op de verstarring van de godsdienst en de zucht naar behoud van eigen eer en positie.
Godsdienst is bedoeld tot heil en bevrijding, niet tot knechting en dwang. Dat moest toen gezegd, dat moet vandaag gezegd. En ook geldt: Geen effectievere kritiek dan die van binnenuit. Maar het kost tranen, zweet, bloed. Want wij mensen zijn hardleers. En we zijn zo gehecht aan wat we hebben en zijn dat we alles wat onze comfortabele positie bedreigt, van ons afslaan. Dat ondervond Stefanus
Vandaag gedenken we Stefanus. Hij is Sint Stefanus geworden. Hij is de eerste martelaar van de kerk. Maar voordat we hem tot de eer van de altaren bevorderen, om het katholiek te zeggen, moeten we bedenken dat Stefanus niet onze held is maar ons slachtoffer. Hij is het slachtoffer geworden van de menselijke drang naar zelfbehoud. Hij is het slachtoffer geworden van het Jeruzalem van alle tijden en plaatsen dat de profeten doodt.
Kijk, Stefanus. Vandaag gedenken we hem. Hij deed wat Jezus deed: Zich bekommeren om mensen. Waar het werkelijk op aankomt in het Woord van God, de liefde tussen mensen, het geloof en de hoop, dat deed Stefanus. Ooit gaf hij zijn mantel aan een dakloze, ooit deelde hij zijn brood met een hongerlijder, ooit heelde hij de wond van een weduwe. Als ook Jezus deed.
Sint Stefanus. Zijn naam betekent krans. Zo’n krans die overwinnaars krijgen.
Was hij dat? Was Stefanus een overwinnaar?
Op het eerste gezicht niet. Op het eerste gezicht helemaal niet want zijn diakenschap werd in de kiem al gesmoord.
Op het eerste gezicht niet maar voor het geloofsoog wel.
Dat staat ook in de Bijbel. Vanaf de allereerste letters van zijn levensbericht tot aan zijn laatste woord is Stefanus verbonden met zijn Heer en Heiland. Die verbondenheid levert hem geen aards succes op maar wel een open hemel.
Hij is Sint Stefanus geworden. Hij is niet Sint Stefanus geworden omdat hij een steunpilaar was van de tempel. Hij werd niet Sint Stefanus vanwege een hoge plaats in de hiërarchie, een vooraanstaande plek in een college, een beroemd theoloog en al die andere redenen die in de loop van de geschiedenis tot heiligverklaringen hebben geleid. Dat allemaal niet. Hij is Sint Stefanus geworden omdat hij eenvoudig zijn Heer volgde in het dienen van mensen en het delen van geloof, hoop en liefde.
Ons geloof bevestigt niet onze heilige waarheid en ons kostbare bezit. Het getuigt ertegen. Het vraagt van ons in de naam van Hem wiens komst wij met het kerstfeest vieren, te getuigen tegen onrecht, geweld en uitbuiting. Het vraagt van ons de kunst van het loslaten te leren. Dat kost bloed, zweet, tranen. Dat schenkt vrede en heelheid omdat wij in het geloof leren meer op God te vertrouwen
Stefanus en ook de onnozele kinderen van Bethlehem die op 28 december worden herdacht, zetten het kerstfeest in het juiste licht: Dat van Golgotha en Pasen.
Vandaag gedenken we Sint Stefanus. En we kunnen dat niet beter doen dan door ons zelf te verbinden met onze Heer wiens geboorte wij gisteren hebben gevierd. Er is zoveel dat ons mensen lijden doet. Ons eigenbelang kost ons de kop, onze angst voor verlies verduistert ons begrip. Weer je tegen dat alles, als ooit Stefanus, in geloof.
Weer je tegen onrecht, tegen dwang, tegen zonde die je in de greep houdt. Ook in de donkere nacht blijf je met de Naam verbonden.
Blijf verbonden met de Naam van de Ene, vandaag en morgen en in het nieuwe jaar. De nacht wordt licht als de dag Je ziet de Koning die gekomen is.