Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Marcus 7, 31-37 Vijfhuizen Verbondskerk
Ooit riep onze Heer “Effata”
Ga open betekent dat.
In het Evangelieverhaal zegt hij het tegen iemand die doof was en gebrekkig sprak.. En we kunnen het ons helemaal voorstellen. De oren moeten open. Zoals wanneer de dokter de oren uitspuit en de gehoorgang vrijmaakt van vuil dat erin is opgehoopt.
Ga open. Als onze Heer dat zegt dan gaat het niet alleen om verstopte oren. Je kunt ook een dikke huid hebben gekregen, een gepantserd hart en eelt op je ziel.
Ooit riep onze Heer “Effata” “Ga open” betekent dat. En ik denk zomaar dat hij het vandaag opnieuw roept. Hij roept het tegen jou en mij die zo last kunnen hebben van doofheid. “Ga open”, zegt hij tegen mensen die gesloten zijn, doof en stom..
Vandaag roept moeder aarde luider dan ooit eerder. De bossen branden. De zeeën stijgen. De stem van aarde, water, lucht en vuur. En ik hoor daarin de stem van onze Heer die ons roept. Zolang al pantseren jullie je tegen beter weten. Zolang al sluit je je op in eigen belang en eigen gelijk. Ondertussen zoeken tienduizenden mensen uit door droogte, armoede en geweld geteisterde gebieden een goed heenkomen. En in Europa is ieder land en ieder volk vooral bezig met zijn eigenbelang. Dat is een dialoog tussen stommen en doven over en weer. Ga open. Luister naar de stem van je geweten. Spreek de taal van je hart. Doe wat goed en nodig is.
Maar wij zitten vol met zorgen die ons verstoppen en belangen die ons belemmeren.
Dat is daarin opgeslagen in de loop van de jaren. Al die neergeslagen herinneringen, opgelopen pijnen, angsten en verwarringen verstoppen ons. Ze maken ons doof en stom. Je lijf is kwetsbaar en je loopt op dun is. Je zou “red mij, red mij” willen roepen maar je keel zit dichtgeschroefd. Je mond is droog. Je kunt niet spreken en je kunt niet luisteren want je zit verstopt, boordevol verdriet, boosheid, angst.
Zo is het vandaag bij mensen, groepen, volken. Dat zit verschanst in eigen gelijk. Dat bestookt elkaar op sociale media. Ieder in zijn eigen bubbel. Ieder met zijn eigen nieuws. Ieder gevangen in een algoritme dat de eigen mening koestert en het eigen gelijk bevestigt.
De ander is vreemd en bedreigend. Die wil je niet horen. Die wil je alleen maar verbaal verslaan.
Wanneer Jezus de dove mens ontmoet is hij net teruggekeerd uit het land van Tyrus en Sidon, het huidige Libanon en Syrië
Syrië bloedt uit duizend wonden, vandaag. Bedorven godsdienst splijt het land en maakt de mensen doof en blind voor elkaar. Het land rond Tyrus en Sidon is een kruitvat. Afgelopen week vlogen opnieuw de raketten over en weer over de bergen van Libanon. En waar ooit de Heer rondwandelde, zijn de mensen doof en stom. Joden en Palestijnen zijn allebei gewond in hun ziel en kunnen niet met elkaar spreken en naar elkaar luisteren. Het is een drama. Het zit muurvast. Het verdeelt de wereld en ook de kerk tot op het bot. Organiseer in de kerk een avond over Israël en de zaal wemelt van doven en stommen. Allemaal begaan met kwetsbare mensen en allemaal overtuigd van eigen gelijk. Wie brengt ons tot elkaar? Wie maakt ons open voor elkaar? Wordt ooit nog waar wat Jesaja profeteerde over de woestijn die zal bloeien als een roos en de balling die zal keren in vrede?
“Ga open” zegt Jezus tot iemand die doof is en gebrekkig sprak. Het is een ontroerend verhaal van liefde en nabijheid. De openheid wordt niet geforceerd maar gewekt en geroepen met tedere en intieme gebaren.
Drie dingen wil ik noemen.
Allereerst: Jezus zondert zich af. De genezing is een proces tussen die mens en Jezus alleen. Waarom is dat? Dat moet wel zijn omdat de menigte het ware zicht kan belemmeren. De drukte en het vertier op de markt belemmeren het zicht. Soms moet een mens de stilte in. Soms is het nodig dat niets hem afleidt, dat er volle aandacht is van en voor de ene. Dat zegt niets ten nadele van de menigte. Jezus is met ontferming over hen bewogen. Het zegt ook niets ten nadele van de gemeenschap. Want de Heer troont op de lofzangen van de mensengemeenschap. Maar hier is het nodig en heilzaam. De volle aandacht van Jezus gaat uit naar die ene mens. Die ene mens wordt door niemand gestoord in zijn contact met Jezus.
Het tweede is wat ik wil noemen is het speeksel. Het speeksel vertegenwoordigt de spiritualiteit van de nabijheid. Speeksel hoort bij zoenen. Het kind krijgt een kusje op de zere knie. Dat helpt. Het speeksel van Jezus vertegenwoordigt de spirituele kracht van Jezus die in een zeldzaam intiem gebaar wordt overgebracht op de doofstomme mens. Hoe wordt een mensenkind van geslotenheid genezen? Doordat hij in zijn verdriet wordt getroost en in zijn bitterheid wordt verzoet en in zijn haat wordt aangeraakt met liefde. Die ene mens wordt gekend, aanvaard, begrepen en daardoor genezen. Zo mint Hij ook ons.
Het derde is de macht van het levenwekkende woord van de Heer. Dát woord en geen ander wekt geloof en vertrouwen. Wij hoeven niet te leven op eigen kracht alleen. Geloven is niet zelfvertrouwen. We mogen ons in goede en kwade dagen, in de lichte uren en als we gaan door diepe duisternis, in leven en sterven gedragen weten door Zijn woord van genade en Zijn Geest die leven doet.
“Ga open” zegt Hij. Waarom zouden wij dat doen? Omdat Hij het zegt.
En misschien is dat nog wel het moeilijkste vandaag. Onze wereld wordt bedreigd. De mensen keren zich tegen elkaar en tegen de schepping. Onze toekomst is onzeker. Ik twijfel. Kan dat Woord van God nog iets uitrichten? Is mijn geloof niet hopeloos?
Dieper dan ik mij zelf ken, kent Hij mij. Hij nodigt mij om al wat in mijn ziel verdrongen is, alle weggeduwde gevoelens en zware herinneringen, alle bange gedachten voor Hem aan het licht te brengen. Hij geeft mij de genade om wat in Mij is te benoemen. Hij geeft mij het innige gebed. Hij nodigt mij uit om aandachtig te leven.
Ga open zegt Hij. Open je ziel voor God. En doe wat goed en nodig is in vertrouwen dat God ons geeft wat nodig is, ook vandaag.
De genezing van de doofstomme staat in het verband van Jezus verblijf buiten Israël. Wat gebeurt wil het onbegrip van de leerlingen doorbreken en de lofprijzing bij jood en niet-jood uitlokken. Ga open, zegt Hij. Werkelijke vrede komt wanneer Joden en Palestijnen leren luisteren naar elkaars noden en angsten, wanneer ze hart en ziel openen voor elkaar en leren leven in één land, hun beider geboortegrond. Maar dat geldt niet alleen voor Joden en Palestijnen. Het geldt voor Sjiieten en soennieten, voor christenen en moslims, voor migranten en mensen die al generaties lang hier leven. Wij allen moeten leren onze geboortegrond, deze aarde samen te delen en niet te beschouwen als ons nationale privébezit. Wij moeten allemaal leren de aarde niet uit te buiten maar te koesteren en te behoeden. Ach, wat is dit moeilijk. Moge God ons de genade geven van een groeiend inzicht en moge Hij ons de wijsheid geven te werken aan een gemeenschap die hulp biedt in nood en maatregelen neemt die nodig zijn, want op je eentje lukt dat niet..
Ga open, zegt Hij. Dat woord klinkt tot jou en mij die zo onzeker kunnen zijn, angstig en verward in onze privé-situatie, geplaagd door onbegrip en gevangen in wrok. Dat woord klinkt tot jou en mij die hard en onverschillig kunnen zijn.
Hij zegt het die jouw eigen angst en nood als geen ander begrijpt en deelt. Hij zegt het die aandachtig luistert naar jouw bange hart. Vrees niet, ik ga met jou in de strijd van het bestaan, bij het moeilijke gesprek, bij de eerste stap en bij de laatste gang. Vrees niet want ik begenadig jou.
Hij luistert als jij eindelijk spreken durft.
En als jij je gehoord en gekend weet door de Eeuwige kun je ook luisteren naar de mensen.. Je hoort opnieuw de vogels. Je hoort het ritselen van het blad en lichte gerucht van leven in de wieg. Je hoort de vreugde van mensen en hun verdriet. Je luistert niet alleen naar de mond maar ook naar het hart van wie tegenover je staat. Je bent niet doof meer. Je luistert. Je lacht. Je leeft.