Home


Preken


Jan BosContact:
Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T  023 5332455
E jancbos@antenna.nl




4 november 2018  De zaaier en het zaad
Dankdag in Nieuw Vennep, De |Rank

Een zaaier ging uit om te zaaien. Zo begint in de mij nog vertrouwde Bijbelvertaling een van de meest bekende gelijkenissen van Jezus. Hij is misschien wel zo bekend voor jullie dat je het moeite kost er nog iets verrassends in te horen.  Toch is het, vind ik, de moeite waard om er juist vandaag naar te luisteren.

Een zaaier ging uit om te zaaien  Een deel viel langs de  de weg, een deel op de rots, een deel tussen dorens en distels en ook nog wat in goede aarde.

Laat het beeld opnieuw op je inwerken. Niet meteen naar de uitleg rennen maar gewoon kijken. De zaaier zaait zijn zaad langs de kant van de weg. De zaaier zaait zijn zaad op de rost. De zaaier zaait zijn zaad tussen de  distels, de zaaier zaait in goede aarde.
“Die zaaier is niet goed bezig”.  Dat was het korte commentaar van een van de deelnemers aan mijn bijbelkring. Elke week lees ik met een aantal mensen in Vijfhuizen, een boerendorp in de Haarlemmermeerpolder een bijbelgedeelte. En afgelopen keer dus dat van de zaaier. En in die polder weten ze alles van zaaien en oogsten, van ploegen en mesten.  De grond moet natuurlijk wel eerst zaaiklaar gemaakt worden.  De grond moet schoon gemaakt. De stenen er uit, de dorens gewied, de grond rul gemaakt.  Wie gaat er nu zaaien op de rots. Wie verspilt het kostbare zaaigoed tussen de distels. Eerst schone grond en dan pas zaaien.

Deze zaaier doet het anders. Die gooit zijn zaad wijd uit over grond vol stenen en dorens.  Nou ja, hij kon moeilijk anders zeggen sommige bijbeluitleggers. Die grond in Palestina is nu eenmaal de Haarlemmermeer niet. Die kun je niet ploegen. Dat is onbegonnen werk. Maar ik  denk dat de zaaier niet anders wil. Hij wil die hele grond bezaaien, rotsen en distels incluis. Geen plek wordt overgeslagen. 

Hij is niet goed bezig, zeggen ze dan in de Haarlemmermeer.  Eerst was daar woest water. Dat werd drooggemalen.  Alle rotzooi en troep er uit en op de schone grond het kostbare zaad.  Had die zaaier van Jezus dat ook niet kunnen doen?

Nu is er een verhaal in de Bijbel dat daar over gaat.  Ooit was de Eeuwige, zo staat geschreven in het Bijbelboek Genesis zo ontsteld over de rotzooi op aarde dat hij besloot schoon schip te maken.   De grond werd gewassen door een gigantische zondvloed. De grond moest schoon en maagdelijk nieuw.  En onder een stralende regenboog groeide  het graan.  Maar dat was eens en nooit weer.   Voortaan doet de zaaier het met de grond zoals die is. Langs de weg, op de rots, tussen de distels, in goede aarde, overal zaait de zaaier zijn zaad.  Hij kan niet anders. Hij wil niet anders.


Dat zaad is het woord van God, zegt Jezus.  En voor ons is het dan niet moeilijk te bedenken Wie de zaaier is.  De zaaier is de Eeuwige. De Eeuwige zaait zijn woord op aarde. Daar doet het zijn werk.  Dat stond al geschreven bij de profeet Jesaja. En ik wil jullie alweer vragen om dit goed op je te laten inwerken.  Aan de aarde en al wie haar bewonen wordt het woord van God gegeven.  Aan de aarde die geplaagd wordt door stenen vol verdriet en distels vol venijn wordt het woord van God gegeven. Aan onze aarde vol twist en tweedracht, angst en geweld, aan onze aarde vol leugen en bedrog wordt het woord van God gegeven.  Dat wordt in die aarde hoopvol gezaaid.
Vanaf de beginne is bij dat woord van God gedacht aan de goede woorden van zijn vriendschap met de mensen.  De tien woorden vormen er de kern van.  Let op: In een wereld overvol met dingen die je in beslag nemen, status, afkomst, bezit, genot, positie noem maar op, zegt Hij dat je daar vrij van kunt worden. In een wereld vol leegte zegt Hij dat je God kunt vinden.  In een wereld vol moord en doodslag en onvoorstelbaar lijden zegt Hij dat je een mens het leven kunt gunnen; in een wereld vol ontrouw zegt Hij dat je trouw kunt zijn. In een wereld waarin het grote geld graait zegt Hij dat je eerlijk kunt zijn.  En echt waar, in een wereld vol nepnieuws , zegt Hij dat je uit moet zijn op waarheid. Het is in de grond zo basic.  Een mens heeft recht op leven. Een mens heeft recht op trouw  Een mens heeft er recht op dat niet met financiële kuiperijen zijn bezit wordt gestolen. Een mens heeft recht op waarheid. Dat kostbare zaad wordt uitgestrooid op aarde. Die goede woorden dragen de wereld, vermanen en troosten ons allemaal. 
Soms zeggen mensen vertwijfeld: Hoe kan God alle moord en doodslag, alle leugen en bedrog,  toelaten?  Maar God laat dat niet toe.  Hij geeft ons zijn Woord om ons te weren.  Hij geeft ons zijn woord om ons te bemoedigen en te troosten.  Hij geeft ons zijn woord om te doen.  En alle grote constituties, de grondwetten, de grote verdragen dat een mens niet mag martelen en een oorlogsvluchteling een schuilplaats krijgt weerspiegelen dat woord. De machthebbers zweren er plechtig trouw aan  maar er zijn helaas machthebbers en politici die  er lak aan hebben als het hun beter uitkomt.  Wat een stenen in de grond, wat een venijnige dorens en distels.  Het woord wordt verstikt. Het woord wordt door de duivel gestolen, zegt Jezus zodat je niet meer weet wie je vertrouwen kan. Ik had het een week geleden nog niet kunnen bedenken maar nu lees ik dat er bij de sociale media trollen actief zijn. Dat zijn nepaccounts die gemanipuleerde feiten en meningen verspreiden.  Het woord duivel betekent letterlijk: Door de war gooier.   Dat is wat er gebeurt op aarde. Dat is wat mensen mensen aandoen.  In deze wereld zaait de zaaier zijn woord van recht en trouw, van barmhartigheid en vrede.  Zal het ooit vrucht dragen?

 

Het antwoord op die vraag is een geheim, zegt Jezus. Maar onmiddellijk legt hij het geheim aan zijn leerlingen uit opdat die het op hun beurt ook weer verder vertellen. Het geheim wordt doorverteld tot op vandaag, tot op vandaag in deze kerk.
Dit is het geheim.  Het zaad dat is het woord van God.  ja, dat wist u al.  Maar let op. Er vindt een bijzondere kanteling plaats in de gelijkenis.
Dat zaad, dat woord van God, wordt een mens. Dat zaad wordt een mens die wordt gezaaid in de aarde, wordt gezaaid langs de weg, op de rots, tussen de distels, in goede aarde.  Jij bent het zaad. Jij valt langs de kant van de weg waar je wordt bedreigd door de trollen. Jij bent het zaad dat verdort omdat je geestelijk voedsel ontbeert. Jij bent het zaad dat het moet uithouden te midden van de distels en zomaar door zorgen en angsten wordt overmand of door luxe en klatergoud verleid.  Jij bent het zaad dat door de goede God op deze aarde wordt gestrooid. En niet alleen jij, hij ook en zij en Hij. Hij als allereerste.
Want dit is het geheim. De zaaier zaait zijn zaad op aarde.  Dat zaad is allereerst Hij, het vleesgeworden woord van God, dat woord dat mens geworden is. Hij die voor ons alles belichaamt     wat waar is en goed, genadig en trouw, barmhartig en vol mededogen, Hij wordt vertrapt langs de weg, Hij versmacht op de rots. Hij wordt verstikt door der distel. Hij wordt begraven in de aarde. Maar dit is het geheim. Dat Hij begraven in de aarde, honderdvoudig vrucht draagt. En wij, verbonden met Hem, ook.  Wij belanden als zaad op de harde steenachtige rots en tussen de verstikkende distels. Trollen willen ons maar al te graag verwarren.  Angsten willen ons verharden. Eigen belang eerst wil ons verleiden.  Het is er allemaal. Jij maakt het mee en ik. En zomaar, zomaar ga je voor de bijl. Zomaar laat je je kop hangen of huil je mee met de wolf.  Maar dit is het geheim van het zaad. De allereerste graankorrel die in de aarde viel was Hij. De Heer is nooit zonder zijn gemeente. En wij zijn nooit zonder Hem die  te midden van het stenen verdriet en het verstikkende gif tot in zijn merg trouw bleef aan het Woord van God.  En Hij  troost en bemoedigt ons vol te houden in de trouw aan dat meest basale woord van de Eeuwige. Dat woord van gerechtigheid en recht, van mededogen en trouw. Vergeet het niet, lieve gemeente. Hou je tegen alle hardheid en nepnieuws en terreurdreiging, aan dat woord.

Jij en ik gaan de weg van alle zaad. Jij en ik komen de stenen tegen, de duivel en de distels. Jij en ik verdorsten soms, stikken soms, worden door zorgen overmand maar met Hem verbonden halen we opnieuw adem.  Dit is het geheim. Te midden van dorens en distels vallen we met Hem in goede aarde. En met Hem dragen wij Gode goede vrucht.

Amen