Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Marcus 1, 14-20 Ontmoetingskerk, Haarlem-Schalkwijk
Zijn jullie ook gevangen?
Zijn jullie soms ook de gevangenen van een wat benepen moraal in een be-krompen kerk? Dat hoort de apostel Paulus fulmineren tegen lekker eten en spannend vrijen. Ik weet nog hoe ik in mijn jeugd met die tekst in de hand werd gewaarschuwd. Pas op. Kijk uit. Jouw lichaam is een tempel van de Heilige Geest. Vorige week zaterdag nog stond er een interview in mijn krant: `Hij verwenste dat geloof`, zei de geinterviewde over zijn vader. Je mocht niks en vooral niks voor het huwe-lijk. Zijn jullie daar ook nog een beetje mee behept? Zijn jullie ook de ge-vangenen van leerstellige dominees?
Of helemaal niet. Ben je gek. Echt niet. Dat hebben we helemaal achter ons gelaten. We zijn wel kerklid maar daar merk je verder heus niets van.
Toch gaat het daar wel over in het Evangelie vanmorgen. Kom, we gaan mensen vangen, zegt Jezus
Voor wie niet vertrouwd is met de Bijbelse beeldspraak klinkt dat mensen vangen niet lekker.
Hoe gaat dat vangen eigenlijk? Zullen we het daar even over hebben? Nee, ik bedoel dan niet de moderne vistechniek met elektrische pulsen waar af-gelopen week zoveel over te doen was. Ik bedoel: Hoe gaat het geestelijk vangen in zijn werk. Hoe vang je mensen?
Boeken vol reclametechnieken zijn daar over vol geschreven. Propagandis-ten zijn er gehaaid in. Spiegel de mensen mooie dingen voor. Biedt ze le-venszin. Geef ze een waarheid om in te geloven. Vang ze in een bubbel die hen bevestigt. Beschadigde mensen willen genoegdoening. Zoekende zie-len willen een thuis. Want mensen hebben een diep verlangen naar zin en samenhang. Jij ook. Ik ook.
Over dat verlangen hebben we vanmorgen gelezen in psalm 63. Het is een van de meest intieme psalmen die in de Bijbel staat.
Van David, toen hij was in de woestijn van Juda, staat er boven. Hij was daar toen hij moest vluchten voor Saul. Hij was daar toen hij vals beschul-digd was van verraad. Hem was krenkend onrecht aangedaan. In de steek gelaten was hij. Van God en mens verlaten voelde hij zich. Het gevoel on-recht te zijn aangedaan is zo fnuikend. Dat brandt in je lijf. Dat kookt in je ziel. Inderdaad dat steekt opgeschoten jongeren in de buitenwijken en aan de kant geschoven witte mannen in de straten. Dat wil gehoord worden, begrepen worden. Dat rammelt aan de poort om binnengelaten te worden.
“Gloeiend zoek ik jou”, zo luidt een mystieke vertaling van het begin van psalm 63. Er is een knagend gemis dat bijt in de ziel. Wie ben ik? Wat be-teken ik? Wie ziet mij eigenlijk staan? Nee, lang niet bij iedereen is het zo intens als in de psalm. Maar heel veel mensen voelen er wel iets van. Ik ben in de woestijn. Eigenlijk ben ik alleen want ik hoor nergens meer bij. Ik word door niemand gehoord. Ik moet het helemaal zelf doen.
Een mooie prooi voor een geestelijke visser ben je zo. Biedt de mensen perspectief, hoop, een nieuw verband. Vang ze met je woorden.
Trump deed het de werkeloze staalarbeiders in het Midden Westen van de Verenigde Staten. Vergeten mensen worden gehoord. America first en ba-nen voor jullie. Populisten doen hetzelfde in Europa en in Nederland. Wij willen ons land terug. Wij zijn het trotse Nederlandse volk met een rijke ge-schiedenis en cultuur. Dat zijn wij en zij niet. Jij hoort bij ons. Hij niet. En ja, de haat-imam doet het ook. Je hoort niet bij dat goddeloze westen. Kom bij de zuivere Islam. Strijdt voor een hoger ideaal. Sticht met mij het zesde ka-lifaat. Uit een zee van uitzichtloosheid zijn ze opgevist en hebben ze een nieuw heldendom verkregen: Strijder voor God. Tientallen slachtoffers maakten ze afgelopen week bij een zelfmoordaanslag in Bagdad
En Jezus? Wat doet Jezus als Hij mensen vangt?
Die visser vangt ook met woorden. Ook Hij sluit aan op het diepe verlangen van mensen. Hij zegt: Het koninkrijk van God is nabijgekomen. Keer je om tot God. Ga binnen in dat rijk.
Maar let goed op: De woorden van Jezus hebben een totaal andere strek-king dan de woorden van sommige politici en predikrs
Het Koninkrijk komt, wil zeggen: Lief mens, nu komt jouw kans om te leven. God schept voor jou de kans om samen met je zus en broer heel en gelukkig te leven.
In de loop van de geschiedenis hebben mensen dat koninkrijk waar Jezus over spreekt veel te aardse trekken gegeven. Toen de romeinse keizers christelijk werden zeiden ze, mijn rijk is dat koninkrijk van God en mij ge-hoorzamen is God gehoorzamen. We hadden het heilige roomse rijk en de christelijke natie. De Nederlanders koesterden God-Nederland en Oranje En nu vandaag zijn het moslims die in een ideaal kalifaat willen leven en dat mag wat bloed kosten voor de goede zaak. Ach, wanneer worden gods-dienstige mensen toch wijs. Jij vestigt dat koningschap niet. Het wordt je geschonken. Het gaat niet om een aards koninkrijk. Het gaat niet om macht of het moet zijn de macht van de liefde. Dat koningschap vestigt zich niet met geweld maar met de adem van Gods Geest. Dat koninkrijk is niet voor één volk of één groep, ook niet voor één godsdienst. Het omvat alle men-sen die leven in gerechtigheid en recht, genade en trouw.
Keer je om naar licht en leven, zegt visser Jezus. Jij mag je gelaat wenden naar het licht. Keer je hart tot God want Hij is je genadig. Wees stichter van vrede want God is jouw koning.
Kijk, daar staat Jezus bij die zee van ellende. Hij is Gods vleesgeworden goedheid. En dat zal niet worden ontkracht. Bekeer je van wanhoop naar hoop. Bekeer je van geslotenheid naar openheid. Bekeer je van vrees naar moed. Doe het want het is zo jammer als je eraan voorbijgaat.
De visser vangt de vis met zijn Woord. Lief mens, vat moed. Het is niet ho-peloos met jou. De Eeuwige wil jou zegenen met zijn nabijheid en de aarde wordt een bloeiende tuin. Geloof dat nou en doe ernaar. Gevangen zijn door Jezus wil zeggen: Bevangen zijn met liefde, gedragen worden door hoop, gedreven worden door rechtvaardigheid en recht.
We leven vandaag met veel angst en geweld. Dat geweld is godsdienstig gekleurd. Het is niet anders. Gewonde en zieke mensen laten zich door hun geloof inspireren tot terreur. En aan de andere kant zijn er mensen die het liefst alle religie willen uitbannen omdat ze het absolutisme zo vrezen en ik snap dat wel. Mensen hebben dat ook van godsdienst gemaakt.
We leven in Nederland in een klimaat waarin meer mensen niet geloven dan wel. En ook dat snap ik. Niemand heeft ooit God gezien. Niemand. Maar er worden wel treurige beelden van Hem gemaakt. En als je diep, diep na-denkt, wat denk je dan? Zijn er niet meer vragen dan antwoorden, meer twijfel dan zekerheid. God is niet vanzelfsprekend.
Niemand heeft ooit God gezien en ook in de kerk zijn zoekende twijfelende mensen. Maar we leven hier van het Woord van de Visser, het Woord van God, deze zondag als elke zondag, vandaag als alle dagen. Dat woord zegt: Jij mag er zijn en hij en zij ook. Laat je leiden door hoop, door eerlijk-heid, door liefde. Laten we ons verheugen vanwege het Woord van de Vis-ser die jou en mij vangt en troost en in de ruimte zet.
Precies dat is wat psalm 63 bezingt. Ik was in de woestijn, verschopt en vernederd maar in Gods heiligdom ben ik gezien, gekend, getroost en recht gedaan.
Hier in de kerk vieren we de trouw van God en leven we uit het Woord van de Heer die ons opricht en roept Hem na te volgen want er is verdriet buiten de muren van de kerk en tekort daarbinnen.
Vergooi je leven niet, zegt de apostel Paulus. Doe het alsjeblieft. Het is zo zonde. Doe het niet. Je geest is kostbaar want God heeft er zijn Geest in geblazen. En je lichaam is kostbaar want God heeft er zijn Geest in gelegd. Jouw aardse leven is kostbaar. Geniet ervan. Doe er mee wat goed is en rechtvaardig. Als jij straks de kerk uitgaat als ooit die dichten van psalm 63 de tempel uitging, bedenk dan, net als die dichter van psalm 63, dat de Eeuwige jou het leven geeft en toe-komst en dat jij het leven mag in recht en gerechtigheid, genade en trouw. Laat dat aan ons te merken zijn. Laat het te merken zijn dat je door Christus bent gevangen.
Visser Jezus vangt jou niet om je te beperken. Hij vangt je om je in de ruimte te zetten. Hij vangt je om je met je zus en je broer, met al jouw me-demensen te laten leven.