Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Lucas 2, 22-40 Lutherse kerk Haarlem
Hoe oud is Simeon?
Volgens de meeste bijbellezers is hij oud, heel oud. Misschien wel zo oud als de alleroudste broeder Franciscaan van wie kort geleden de overlijdensadver-tentie in de krant stond.
Uw dienaar laat Gij, Heer,
nu naar uw woord in vrede gaan:
mijn ogen hebben uw heil aanschouwd.
Deze tekst stond boven het overlijdensbericht van deze 99-jarige broeder.
Simeon was vast ook zo oud.
Simeon is vast zo oud als Anna. En die is al vierentachtig. Of, want dat kan ook, die is al vierentachtig jaar weduwe, dus over de honderd. Dat zijn echt oudtestamentische getallen. Dan denken wij, en niet ten onrechte, aan Abra-ham en Sara, vader en moeder van het geloof en van de verwachting.
Wij denken dat Simeon zo oud is omdat we eerder gelezen hebben dat God Simeon beloofd heeft dat Hij de dood niet zou zien, eer Hij de Christus gezien had. En de associatie is dan snel gemaakt. Een leven lang gewacht tot einde-lijk, eindelijk dan. Eerst de Christus zien, dan sterven..
Het gaan in vrede wordt tot "heengaan in vrede". Het heengaan in vrede wordt tot sterven.
Zo staat het ook in de kinderbijbel van Anne de Vries die veel ouderen in hun kinderjaren hebben horen voorlezen: "Nu kan ik rustig sterven", riep Simeon, "want mijn ogen hebben uw heil gezien, o Here".
Simeon wordt vaak getekend als een gezegende oude man Hij is gezegend want zijn verlangen is vervuld. Wat kunnen oude mensen anders nog verwachten en anders hopen dan dat zij in vrede zullen sterven?
Maar is dat zo? Oude man, oude vrouw, heb jij geen verlangen meer? Alles gehad, alles gedaan en geen verlangen meer..
Je bent gezegend wellicht met kinderen en kleinkinderen. Je bent tevreden wellicht over wat je hebt mogen doen en betekenen. Je bloed stroomt niet meer zo heftig. Je spieren zijn minder soepel. Maar geen verlangen meer? Dat is toch wat anders. Niet alles is vervuld...
Zoveel oude en nog niet zo oude mensen moeten leven met een tekort. Het is niet geworden wat je hoopte ooit. Liefde niet geproefd, waarheid niet beleden, schoonheid niet ontdekt. Niet alles is vervuld..
Het verlangen van Simeon is gekleurd. Zijn verwachting is gewekt door de pro-feten van Israël. Hetzelfde geldt voor Anna, zijn zuster in het geloof. Anna is wel honderd. Hoe oud is Simeon? Hoe oud is hij eigenlijk?
Ach laten we het eerst eens hebben over wat hij hoopt. Want dat is niet aan leeftijd gebonden.
Dit is wat hij hoopt:
Hij hoopt en verwacht dat de Messias zijn zal: Licht tot Openbaring voor de vol-keren en heerlijkheid voor uw volk Israël.
Dat is een bijzonder weids perspectief. Die verwachting gaat veel verder dan het eigen leven, de eigen familie of het eigen volk.
Er stond een paar weken geleden een opmerkelijk bericht in de krant. Het CPB had onderzocht wat Nederlanders denken over nu en over de toekomst. Over nu zijn ze best tevreden. Met mij gaat het goed. Dank u wel.
Maar over de toekomst maken heel veel mensen zich zorgen. Het blijft niet goed gaan want er zijn zo ontzettend veel problemen in de wereld en Europa is een nog welvarend ford in een woeste zee van ellende.
Maar Simeon roept ons vandaag op hoop te putten uit de weg en het werk van de Heer. Leef niet voor jezelf alleen. Leef in het spoor van Christus l
En ooit eens, dat is de hoop van Simeon zal door deze zoon van Israël elk volk worden verlicht. En dan zal dat ook zijn, let op de volgorde, heerlijkheid voor Israël. Alle grenzen worden hier doorbroken. Alle engte opgelost.
Hoe komt Simeon aan die verwachting. Ach, dat zei ik al. Hij haalt het bij de profeten van Israël vandaan. En waarom houdt hij die verwachting vol samen met zuster Anna. Ze houden het vol omdat ze in de tempel te vinden zijn. Daar voor het Aangezicht van de Eeuwige wordt de hoop gewekt en de verwachting aangeblazen. Al lang geleden moed verloren als daar niet was de gelovige gemeenschap die mij roept en draagt. Al lang geleden opgedroogd als ik niet vieren kon de warmte en de nabijheid van de Eeuwige. Al jaren lang cynisch geworden over de ziekte in Afrika en het vuil in de Stille Oceaan, de haat in het Middenoosten nog steeds, de tergende onverschilligheid van ons soort men-sen. Bloedend hart om alle verdriet om je heen. Al jaren lang zorg om wie je lief zijn. Daar moet wel tegen in gerouwd en geroepen worden, gebeden en ge-vast tot ooit eens dagen zal licht en verlossing, vrede en heelheid.
Nog is dat niet vervuld, nog niet, nog niet. Gaat Simeon niet dood voor zijn tijd? Hoe oud is hij eigenlijk?...
Onwillekeurig maken wij van Simeon een oude man die rustig sterven kan. Maar dat is niet wat Lucas ons vertelt. Simeon gaat zijn weg in vrede niet om-dat alles, alles is voltooid. Hij gaat in vrede omdat alles nu begint. Het griekse woord dat hier gebruikt wordt heeft als eerste betekenis: Vrij laten. Loslaten uit de gevangenis. Laten gaan. Zoals ook wordt gezegd aan het slot van iedere viering. Ga nu heen in vrede en draag met u de zegen van de Eeuwige. Ook dat is toch geen doodswens? Nee, Simeon heeft het begin gezien en gaat nu zijn weg in vrede. Zal het niet een weg zijn die des te meer gekleurd is door hoop en verwachting? Hoe oud was hij eigenlijk? Dat zegt het Evangelie niet. Misschien was hij zeventig, zestig of nog pas dertig? Maar heel zijn verdere leven zal hij geraakt blijven door dat kind in de armen van zijn moeder, heel zijn verdere leven zal hij dieper geloven, sterker hopen, blijven leven tegen de verdrukking in.
Er zitten nu ouders en grootouders in de kerk, misschien zelfs wel overgroot-ouders. Jullie allemaal weten van het begin. Jullie weten ook allemaal heel goed, want wijsheid komt met de jaren, dat niet alles is vervuld, nog niet.
Dat is geen reden om de moed te laten zakken. God behoede je voor een ou-derdom die cynisch en zwartgallig is. God behoede je voor een ouderdom die vroeger alles beter vond en voor een leven dat voor zijn tijd gestorven is, ge-smoord in melancholie. Nee, laat het verlangen blijven. Laat het je uitdagen tot steeds weidser perspectief, ruimer blik en vuriger geloof.
Het begin is er. Wij vieren vol vreugde de dagen van het kerstfeest. Het licht waar Simeon van zingt wil Christus ook in jou ontsteken en brandend houden.