Contact:Jan C. Bos
Wagnerkade 59,
2102 CT Heemstede
T 023 5332455
E jancbos@antenna.nl
Kruis
Met zijn optreden kwam Jezus in conflict met de toenmalige heersende geestelijke elite in Jeruzalem die hem zijn vrijmoedig spreken over God en zijn wijze van omgaan met de oude wet van Mozes verweten. Ze brachten hem aan als onruststoker bij de Romeinse bezettende macht. Deze veroordeelde hem daarop tot een zeer wrede doodstraf die werd opgelegd aan weggelopen slaven en aan opstandelingen. Hij werd gemarteld en daarna aan een kruis gehangen totdat hij stierf.
Maar daarmee is het Evangelie niet afgelopen. Na het kruis komt de opstanding.
Is Jezus “lichamelijk” opgestaan?
Veel christenen hechten er sterk aan te geloven dat Jezus “lichamelijk” is opgestaan. Met de term lichamelijk bedoelen ze uit te drukken dat het niet alleen om een geestverschijning gaat. Nee, ook het lichaam van Jezus is bij de opstanding betrokken. Hij is op eigen kracht het graf uitgegaan. Maar zo massief als veel christenen het zich voorstellen, wordt het in de Bijbel niet beschreven.
De leerlingen ontdekken dat het graf leeg is en zien engelen die hen vertellen Jezus niet bij de doden te zoeken. Later verschijnt Jezus. Hij wordt door hen gezien. En dan verdwijnt Jezus ook weer. Alle Evangelisten vertellen een verschillend verhaal. Dat verhaal vertelt niet dat er een lijk weer levend is geworden. De verschillende getuigenissen maken wel duidelijk dat de leerlingen op bijzondere wijze de opstanding van Jezus hebben ervaren
Een mooie diepzinnige beschrijving vind je bij de apostel Paulus. Er wordt, zegt Paulus, een stoffelijk lichaam gezaaid en een geestelijk lichaam opgewekt. 1 Korinthiërs 15, 35-48
Vanuit deze opstandingervaring geven de leerlingen betekenis aan Jezus leven: Hij is de door God beloofde Messias. Leven in verbondenheid met hem betekent deel hebben aan zijn spoedig komende koninkrijk. Leven in verbondenheid met Jezus betekent allereerst: Doen als Hij. Hem navolgen. In die navolging overwin je het rijk van de zonde en de dood
De opstanding is het hart van het christelijk geloof. Door te belijden dat Jezus door God is opgewekt geven we uiting aan ons geloof dat God alles wat Jezus heeft gezegd en gedaan, bevestigt.
Waarom moest het kruis
Vanaf het allereerste begin, dus ook al in de geschriften van het Nieuwe Testament hebben de leerlingen van Jezus nagedacht over deze vraag. Waarom toch, waarom? Kon God het niet tegenhouden? Jezus zelf stelt deze vraag al.
Op zo’n ingrijpende vraag past geen eenduidig antwoord. Op verschillende manieren hebben de leerlingen van Jezus en de bijbelschrijvers antwoord gegeven op deze vraag. Ook later is men in de kerk blijven nadenken over het kruis.
1 Het moest zo wel aflopen. Dit is het lot van alle waarachtige profeten. Ze worden om hun stellingname als lastig ervaren. Ze worden uit de weg geruimd. Jezus is voor deze tegenstand niet uit de weg gegaan. Hij heeft volgehouden tot het einde. Hij heeft zijn leven er voor over gehad om ons de boodschap van Gods liefde te brengen.
2 Het kruis laat zien hoe hels het op aarde kan toegaan en hoe ver mensen gaan met kwaad doen. Jezus heeft het meegemaakt. Hij heeft alle lijden van de mensen meegemaakt. En zo is hij tot het uiterste met ons mensen verbonden.
Jezus deelt ook onze menselijke kwetsbaarheid en twijfel. “Mijn God, waarom hebt ge mij verlaten?”, zegt hij. Het is een psalmcitaat, een gebed. Ook in de diepste nood zegt hij “Mijn God” Zo is Jezus ons nabij en leeft hij ons het geloof voor
3 Het kruis is een teken van verbondenheid. In ons leven maken ook wij allerlei leed mee. Jezus is in zijn lijden met ons solidair. Zo is het kruis een teken van troost.
4 Jezus heeft aan het kruis het offer van zijn leven gebracht om ons met God te verzoenen.
Verzoening is een belangrijk begrip in het Oude Testament. Zoals in het Oude Testament het paaslam wordt geslacht, zo is Jezus volgens de evangelist Johannes het lam Gods dat de zonde der wereld wegneemt. Het kruis is er “vanwege onze zonden”
Dit klinkt ook door in de overlevering over het avondmaal. Dit is mijn bloed dat voor u en voor allen vergoten wordt tot vergeving van zonden.
Daarbij moet je wel bedenken dat deze betekenis niet vooraf maar achteraf aan het kruis is gegeven.
Ooit schreef Jesaja over een een knecht die al het lijden op zich nam. Daarin herkennen wij Jezus, dachten zijn leerlingen.
De Heidelbergse Catechismus belijdt dat door de kruisdood van Jezus de gelovigen die in verbondenheid met Jezus leven, door God worden begenadigd.
Of kun je het ook nog anders zien. Het kruis laat zien hoe zondig wij mensen zijn. Maar de Eeuwige laat zich daardoor niet uit het veld slaan. Juist door zijn leven te geven redt Jezus zijn en ons waarachtige leven.
5 Het kruis is een teken van dienstbaarheid en hoop. Het kruis staat voor een levenswijze die afziet van geweld en eigenbelang. Door die levenswijze te volgen (ook al is het met vallen en opstaan) nemen wij ons kruis op ons en volgen Jezus. We geloven met een kruis.
6 Het kruis laat zien dat we geen verre, ongenaakbare God hebben maar een God die ons nabij is en zich om mensen bekommert.
In de kerkelijke traditier is altijd veel nadruk gelegd op benadering 4. Maar alle benaderingen samen geven de rijke betekenis weer die het kruis in de christelijke traditie heeft..